Czym są Spotkania Małżeńskie?

Spotkania Małżeńskie są założonym w Polsce międzynarodowym ruchem, mającym na celu promowanie dialogu jako drogi duchowej przede wszystkim w małżeństwie i wśród par przygotowujących się do małżeństwa, ale także jako drogi osobistego życia wewnętrznego oraz sposobu funkcjonowania w świecie.

Katolickie Spotkania Małżeńskie (ang. Encounters of Married Couples) są międzynarodowym prywatnym stowarzyszeniem wiernych, uznanym Dekretem Papieskiej Rady do Spraw Świeckich Nr 752/09/S-61/B-109 z dnia 15 sierpnia 2009 r. Dekret ten zatwierdza również Statut Stowarzyszenia.

Spotkania Małżeńskie mają na celu przeżycie sakramentalnego wymiaru związku. Dokonuje się to poprzez proponowanie małżeństwom takiej formy dialogu, która z jednej strony pozwoli mężowi i żonie głębiej poznać się nawzajem, z drugiej zaś – w przypadku nieporozumień – pomoże rozwiązywać konflikty między małżonkami. Tym samym pogłębia się ich jedność. Poprzez dialog, a w ślad zanim poprzez decyzje i postawy małżonków realizuje się w ich życiu przykazanie miłości. Istnieje też prawosławna gałąź Ruchu, tworząca stowarzyszenie odrębne od katolickiego, jednakże współpracująca z nim.

Spotkania Małżeńskie współpracowały z Papieską Radą ds. Świeckich oraz Papieską Radą ds. Rodziny. Obecnie współpracują z Papieską Dykasterią ds. Świeckich, Rodziny i Życia. http://www.laityfamilylife.va.

W Polsce Spotkania Małżeńskie są członkami Ogólnopolskiej Rady Ruchów Katolickich.

Założyciele

Założycielami Spotkań Małżeńskich są małżonkowie: Irena i Jerzy Grzybowscy. Oboje są z wykształcenia geografami. Mają dwie córki. Irena Grzybowska przez wiele lat pracowała w Instytucie Geografii Uniwersytetu Warszawskiego, początkowo jako asystentka w Katedrze Geografii Fizycznej, później jako kustosz w bibliotece Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. Dr Jerzy Grzybowski pracował jako asystent, a później adiunkt w Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN (1976-1990); następnie jako redaktor i redaktor naczelny miesięcznika „Misjonarz” (1990-2008) wydawanego przez Zgromadzenie Księży Werbistów. W latach 1996-2004 był członkiem Zespołu Koordynacyjnego Ogólnopolskiej Rady Ruchów Katolickich, a od 2004 jest członkiem jej Rady Programowej. W kadencji 2009-2013 r. Irena i Jerzy Grzybowscy byli członkami Rady Duszpasterskiej przy Arcybiskupie Warszawskim. Od 2018 r. są konsultorami Rady ds. Rodziny Konferencji Episkopatu Polski. Są autorami licznych publikacji dotyczących małżeństwa, przygotowania do małżeństwa i duchowości małżeńskiej, a także dialogu jako drogi duchowości.

– Jadąc na nasz pierwszy, jeszcze eksperymentalny „weekend” w Pewli w 1978 r., nie przypuszczaliśmy, że Spotkania Małżeńskie rozwiną się w międzynarodowy ruch, a następnie stowarzyszenie w Kościele, które będzie miało taki zasięg oddziaływania w Polsce jak i w innych krajach. Widocznie było wolą Pana Boga, by w tej części Europy powstał ruch, który będzie niósł Boży dar dialogu. Wszyscy pragniemy dialogu – zarówno w małżeństwie, jak i w każdej dziedzinie życia społecznego. Wszyscy pragniemy dialogu z Panem Bogiem. W epoce dewaluacji wartości, Spotkania Małżeńskie próbują przywrócić pojęciu dialog jego prawdziwe, głębokie znaczenie, a zarazem sprawić, by stało się ono codziennym doświadczeniem każdego człowieka, przede wszystkim w małżeństwie, ale także na wszystkich innych płaszczyznach życia społecznego, we wszystkich kontaktach międzyludzkich (wypowiedź z 20.03.2012).

Historia

Inicjatorem pierwszego eksperymentalnego weekendu dla małżeństw, jaki odbył się w dniach 7-9 maja 1977 r. w Laskach koło Warszawy, był Stanisław Boguszewski (†1980), który przywiózł z Kanady jeden z programów ruchu Marriage Encounter, pomógł w zorganizowaniu pierwszych eksperymentalnych spotkań, a następnie wycofał się z tej pracy. Pierwszy weekend został przygotowany przez grupę małżeństw z Katowic i Warszawy.

Drugie spotkanie, o podobnym programie, odbyło się w Pewli koło Żywca w dniach 6-8 stycznia 1978 r. i zapoczątkowało powstanie warszawskiego ośrodka przyszłego Ruchu. W spotkaniu tym uczestniczyli Irena i Jerzy Grzybowscy. Wszyscy uczestnicy tych eksperymentalnych spotkań stwierdzili, że jest to bardzo potrzebny program, jednakże musi zostać znacznie zmodyfikowany. Irena i Jerzy Grzybowscy inspirowali tę ewolucję, a także tworzenie nowych programów apostolskich, formacji duchowej całego środowiska i zakładanie kolejnych ośrodków w Polsce oraz w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, a w późniejszych latach także Europy Zachodniej i USA.

Większość ośrodków powstała w wyniku oddolnej inicjatywy małżeństw, które uczestniczyły w Spotkaniach Małżeńskich i postanowiły przenieść weekendy rekolekcyjne do miejsca swojego zamieszkania.

W Polsce od 1983 r. kolejno powstawały ośrodki we Wrocławiu, Toruniu, Opolu, Krakowie, Szczecinie, Łodzi i w innych miastach. Prowadzący rekolekcje wytrwałą pracą, z ogromnym nieraz samozaparciem, niejednokrotnie ucząc się na błędach, organizowali kolejne weekendy, szukali nowych animatorów, zapraszali uczestników.

Dnia 3 sierpnia 1989 r. grupa animatorów uczestniczyła w pielgrzymce do Rzymu i wręczyła Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II album przedstawiający dotychczasową pracę Spotkań Małżeńskich.

Ważnym wydarzeniem w historii Spotkań Małżeńskich był udział w XVII Międzynarodowym Kongresie Rodziny, jaki odbył się w Warszawie w dniach 14-17 kwietnia 1994 r. (Jerzy Grzybowski był członkiem Rady Programowej tego Kongresu) oraz w kolejnych Kongresach Ruchów Katolickich w Polsce (I – 1994, II – 2000 i III o charakterze synodalnym – 2005-2007 r. oraz IV – w 2014). W 1996 r. opracowaliśmy pierwszy Statut Spotkań Małżeńskich, który został zaakceptowany przez ówczesnego Delegata Konferencji Episkopatu Polski ds. Ruchów Religijnych, ks. bpa Edwarda Samsela.

W 2000 r. w czasie zorganizowanego przez Stolicę Apostolską „Jubileuszu Małżeństw”, Irena i Jerzy Grzybowscy, w imieniu wszystkich ośrodków Spotkań Małżeńskich ze wszystkich krajów, na Placu Św. Piotra, ofiarowali Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II obraz namalowany przez animatora Ruchu, Wacława Sobieraja, zatytułowany Małżeństwo w dialogu ze sobą i z Bogiem. Następnego dnia uczestniczyli w Mszy Św. w prywatnej kaplicy Ojca Świętego i byli przyjęci na prywatnej audiencji. W roku 2002 Ojciec Święty przyjął ich ponownie.

Niemal od samego początku prowadziliśmy spotkania porekolekcyjne, których forma i treść stopniowo kształtowała się w miarę zdobywania doświadczeń. Rozpoczęliśmy też wprowadzanie innych form pracy. Były to przede wszystkim Wieczory dla Zakochanych (od 1984 r. ze szczególnym udziałem Ośrodka Wrocławskiego), a od 1995 r. Rekolekcje dla Narzeczonych.

W dniach 22-24 marca 1995 r., przeprowadziliśmy w Laskach k. Warszawy pierwsze rekolekcje dla związków cywilnych po rozwodzie. Od tego czasu tego typu rekolekcje organizowane są na ogół dwa razy w roku. Regularnie prowadzone są, jak dotąd, tylko w Ośrodku Warszawskim, gdzie odbywają się także spotkania porekolekcyjne tej grupy uczestników.

Według wskazań Jerzego Grzybowskiego oraz na jego zamówienie, wykonana została w 2005 r. przez Ventzislava Piriankova Ikona Spotkań Małżeńskich, która szybko zyskała dużą popularność w całym Stowarzyszeniu, zarówno w Polsce, jak i w ośrodkach Spotkań Małżeńskich poza Polską. W tym samym roku Ikona ta została poświęcona przez abpa Stanisława Gądeckiego, Metropolitę Poznańskiego, podczas Międzynarodowego Zjazdu Animatorów w Poznaniu. Bardzo ważny jest rozwój pracy porekolekcyjnej. Rośnie liczba małych grup porekolekcyjnych oraz rekolekcji pogłębiających prowadzonych według programów zatwierdzonych przez Zarząd Dzieła.

W ostatnich latach opisane zostały podstawy duchowości dialogu, określające tożsamość naszego Ruchu.

Ważnym wydarzeniem w historii Spotkań Małżeńskich była pielgrzymka przedstawicieli Zarządów Krajowych do Rzymu w 2011 r. Uczestnicy pielgrzymki zostali przyjęci przez Przewodniczącego Papieskiej Rady do Spraw Świeckich kard. Stanisława Ryłko oraz Przewodniczącego Papieskiej Rady do Spraw Rodziny kard. Ennio Antonelli. Członkowie delegacji Spotkań Małżeńskich, Vira i Zinovij Kuzymkivy z Ukrainy wręczyli Ojcu Świętemu Benedyktowi XVI Ikonę Spotkań Małżeńskich.

W roku 2008 i 2014 Irena i Jerzy Grzybowscy uczestniczyli w Światowych Kongresach Ruchów Katolickich organizowanych przez Papieską Radę do Spraw Świeckich, a w 2015 w międzynarodowym kongresie przedstawicieli Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich: „Powołanie i misja rodziny w Kościele i świecie współczesnym”, która miała charakter konsultacyjny w ramach prac pomiędzy dwoma sesjami Synodu o Rodzinie.

Od 1983 r. odbywają się krajowe lub międzynarodowe Zjazdy Animatorów lub liderów. Organizatorami tych wydarzeń są różne ośrodki diecezjalne. W tych wydarzeniach zawsze uczestniczy biskup diecezji.

Spotkania Małżeńskie są, jak dotąd, jedynym międzynarodowym Ruchem założonym w Polsce i uznanym przez Stolicę Apostolską, jako stowarzyszenie katolickie.

Istnieje archiwum, na które składa się dokumentacja pracy Spotkań Małżeńskich: najważniejsze dokumenty, archiwum spotkań i zjazdów animatorów, biuletyny, bibliografia itp. Opracowana została Księga Świadectw za lata 1978-2018. Została ona wydana w języku polskim i angielskim.

Zgodnie z decyzją Stolicy Apostolskiej Warszawa jest siedzibą władz Stowarzyszenia niezależnie od tego z jakiego kraju pochodzą Liderzy Dzieła i inni członkowie Zarządu międzynarodowego.

Do końca 2018 r. przeprowadzonych zostało w Polsce około 2500 podstawowych weekendów, w których uczestniczyło blisko 30 tysięcy małżeństw. W Wieczorach dla Zakochanych i Rekolekcjach dla Narzeczonych uczestniczyło około 15 tysięcy par. Aktualnie (luty 2019 r.) funkcjonuje 27 Ośrodków Diecezjalnych. Systematycznie prowadzona jest praca porekolekcyjna, warsztaty szkoleniowe dla Animatorów, Krajowe Zjazdy liderów i Animatorów. Zostały opracowane nowe programy rekolekcji pogłębiających, warsztatów i rekolekcji dla animatorów. Organizowane są turnusy wakacyjne. Spotkania Małżeńskie są członkami Ogólnopolskiej Rady Ruchów Katolickich.

Duchowość, charyzmat i misja

Dialog, w ujęciu Spotkań Małżeńskich, jest przede wszystkim sposobem komunikacji dla w małżeństwie, dla par przygotowujących się do małżeństwa, w rodzinie i między ludźmi w ogóle. Uczestnicy stopniowo mogą rozpoznawać, że dialog jest drogą życia wewnętrznego, drogą duchową, prowadzącą do świętości tak w życiu osobistym, małżeńskim jak i społecznym. Jest drogą więzi z Bogiem.

Spotkania Małżeńskie mają na celu odnawianie więzi męża i żony ze sobą i z Bogiem na podobieństwo miłości Chrystusa i Kościoła (por. Ef 5,21-33). Prace Spotkań Małżeńskich zmierzają ku pogłębieniu rozumienia, a przede wszystkim przeżywania na co dzień istoty sakramentu małżeństwa. Tym samym stwarzają podstawę trwałego rozwoju całej rodziny jako domowego Kościoła. Ukazują dialog jako drogę życia. Metody pracy, oparte na świadectwie codziennego życia, odwołują się zarówno do osiągnięć psychologii jak i do nauki Kościoła.

Charyzmatem animatorów Spotkań Małżeńskich jest zdolność do dzielenia się darem dialogu z innymi, inspirowanie innych do podjęcia dialogu w swoich związkach. Natomiast misją Spotkań Małżeńskich jest z jednej strony dążenie do objęcia różnymi formami pracy jak największej liczny małżeństw i przygotowujących się do małżeństwa, z drugiej zaś – dążenie do tego, by dialog jako styl życia ogarniał coraz pełniej wszystkie sfery życia osobistego, małżeńskiego i społecznego, nad wszystko zaś więź z Bogiem.

Dialog rozumiemy jako rozmowę w prawdzie i miłości, prowadzącą do spotkania męża i żony ze sobą i z Bogiem. Przyjmując tezę, św. Tomasza, że „łaska buduje na naturze”, w Spotkaniach Małżeńskich ogromne znaczenie przypisuje się poznaniu uczuć, potrzeb psychicznych i innych naturalnych cech osobowości, pojmowanych jako dar i zadanie. Rozpoznawanie uczuć ma na celu określenie ich właściwego miejsca w życiu wewnętrznym osoby ludzkiej zgodnie z podstawami psychologii komunikacji oraz nauczania Kościoła.

Podstawy psychologii komunikacji interpersonalnej, w ujęciu Spotkań Małżeńskich sprzyjają życiu zgodnemu z przykazaniem miłości Boga i bliźniego. Ponadto słowa Jezusa „Trwajcie w miłości Mojej” (J 15,9b) interpretujemy jako skierowane w sposób szczególny do małżeństw. Zostały przyjęte przez założycieli jako podpis Ikony Spotkań Małżeńskich. Szczególne znaczenie w duchowości Spotkań Małżeńskich ma stosowanie „zasad dialogu”:

• pierwszeństwa słuchania przed mówieniem,
• pierwszeństwa dzielenia się przed dyskutowaniem,
• pierwszeństwa zrozumienia człowieka przed ocenianiem,
• a nade wszystko przebaczania.

Zasady te odnoszą się także do więzi z Bogiem, dotyczą modlitwy, sposobu czytania Pisma Świętego, prowadzenia rachunku sumienia, rozeznawania sposobu życia przed Bogiem. Psychologię komunikacji w ujęciu Spotkań Małżeńskich traktujemy jako dar Boży ułatwiający życie zgodne z zasadami dialogu.

Dialog proponowany przygotowującym się do małżeństwa w czasie Wieczorów dla Zakochanych pomaga im w podjęciu dojrzałej decyzji na temat przyszłego małżeństwa i w przygotowaniu się do zawarcia związku sakramentalnego.

Mając na uwadze dialog jako uniwersalny sposób komunikacji oraz zakorzenienie całości pracy w Ewangelii i nauce Kościoła, misją Spotkań Małżeńskich jest kształtowanie całości życia społecznego, a szczególnie małżeńskiego i rodzinnego, zgodnie zasadami dialogu. ponad podziałami językowymi, narodowościowymi, historycznymi i politycznymi. Duchowość Stowarzyszenia otwiera szerokie pole współpracy pomiędzy wyznaniami. Duchowość Spotkań Małżeńskich kształtują małżeństwa we współpracy z kapłanami.

W oparciu o informacje ze strony internetowej stowarzyszenia: www.spotkaniamalzenskie.pl

 

Więcej informacji w książkach: Jerzy Grzybowski, Dialog jako droga duchowości, Kraków 2019 (Wydanie III) oraz Dobra nowina o dialogu, Częstochowa 2016.